Đề bài: “Trong thế giới cách mạng công nghiệp 4.0 đúng là IQ (Intelligence Quotient) – chỉ số thông minh và EQ (Emotional Quotient) – chỉ số cảm xúc là vô cũng quan trọng. Nhưng hơn bao giờ hết, chúng ta lại cần đến LQ (Love Quotient) – Chỉ số trắc ẩn, khả năng đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, thứ mà máy móc không bao giờ có”. Viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về quan điểm trên.
Bài làm
Phát biểu tại Lễ khai giảng năm học 2019 – 2020, GS. TS Phạm Quang Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội nhắn nhủ học sinh: “Trong thế giới cách mạng công nghệ 4.0, đúng là IQ (Intelligence Quotient) – chỉ số thông minh và EQ(Emotional Quotient) – chỉ số cảm xúc là vô cùng quan trọng nhưng hơn bao giờ hết, chúng ta lại cần đến LQ (Love Quotient) – chỉ số trắc ẩn, khả năng đặt mình vào góc nhìn của người khác, thứ mà máy móc không bao giờ có”. Lời của thầy đã gợi lên những suy nghĩ sâu sắc trong mỗi sinh viên và thế hệ trẻ về nhận thức và hành động của bản thân trong thời đại công nghệ 4.0
[Giải thích vấn đề nghị luận] Như chúng ta đã biết, Cách mạng công nghiệp 4.0 (hay Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư) là quá trình ứng dụng công nghệ, khoa học dữ liệu và sử dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ sản xuất và cuộc sống con người. Cuộc cách mạng 4.0 đòi hỏi những con người vừa có năng lực tư duy và sáng tạo, đổi mới, có kĩ năng phân tích và tổng hợp thông tin, có khả năng làm việc độc lập và ra quyết định dựa trên cơ sở phân tích các dữ liệu và có khả năng quản lí cảm xúc của bản thân và biết cách kết nối mọi người. Có thể khẳng định rằng IQ và EQ là hai yếu tố rất quan trọng trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. IQ (Intelligence Quotient) được hiểu là chỉ số thông minh của não bộ con người. Chỉ số IQ cao đồng nghĩa với việc người đó sẽ có tư duy, phản xạ, nhanh nhạy và ngược lại. EQ (Emotional Quotient) được hiểu theo nghĩa là khả năng xác định, kiểm soát cảm xúc, suy nghĩ của bản thân và người xung quanh. Vì vậy EQ là chỉ số đo lường trí tuệ về cảm xúc của con người và là yếu tố quyết định hành vi của người đó. Chúng ta vẫn đồng ý rằng IQ và EQ vô cùng quan trọng, nhưng trong thời đại hướng đến máy móc, tự động hóa này, con người rất cần đến LQ (Love Quotient) – chỉ số trắc ẩn hay chỉ số yêu thương. Nếu như EQ là chỉ số đánh giá nhận thức của chúng ta về cảm xúc và cách cảm xúc ảnh hưởng đến giao tiếp thì LQ là chỉ số về khả năng thể hiện tình yêu của chúng ta với bản thân và với người khác. Lòng trắc ẩn cho phép con người cảm nhận và thấu hiểu được nỗi đau của người khác và mong muốn tìm cách xoa dịu nỗi đau cho họ. Con người ai cũng có lòng trắc ẩn thì cuộc sống sẽ ngày càng trở nên tốt đẹp hơn. Thầy Phạm Quang Minh đã có cái nhìn rất sâu sắc về bối cảnh thế giới hiện tại và qua lời nhắn nhủ của mình, thầy mong muốn tất cả chúng ta cần có nhận thức và hành động đúng đắn trong một thời đại vừa có cả lợi thế lẫn hạn chế này.
[Giá trị của lòng trắc ẩn] Trước khi chỉ số thông minh và chỉ số cảm xúc được định nghĩa, con người đã luôn bàn đến và đề cao lòng trắc ẩn. Ca dao có câu:
“Thấy ai đói rách thì thương
Rét thường cho mặc đói thường cho ăn.”
Hay Đức Đạt Lai Lạt Ma cũng nói: “Nếu bạn muốn hạnh phúc, hãy động lòng trắc ẩn. Nếu bạn muốn chính mình hạnh phúc, hãy động lòng trắc ẩn”. Từ ngàn xưa, con người đã luôn khuyên răn nhau về lòng trắc ẩn. Lòng trắc ẩn được coi biểu hiện của sự tử tế, giúp cho mọi người thêm gần nhau hơn. Qua đó, mỗi người không chỉ cảm thấy mình tốt hơn mà còn có thái độ sống lạc quan hơn, tích cực hơn và làm cho cuộc sống trở nên tươi đẹp hơn. Người có lòng trắc ẩn sẽ có một tấm lòng nhân ái và một trái tim nhân hậu. Điều này thôi thúc họ có những hành động đẹp, giúp người và giúp đời. Lòng trắc ẩn giúp cuộc sống của chúng ta và những người xung quanh hạnh phúc hơn, bình yên hơn và nhân văn hơn. Nhờ vậy mà cuộc sống con người cũng phát triển, văn minh và tốt đẹp hơn.
[Tầm quan trọng của lòng trắc ẩn trong Cách mạng 4.0] Lòng trắc ẩn dù ở thời đại nào cũng đều vô cùng quan trọng và trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì lòng trắc ẩn lại càng được đề cao. Lòng trắc ẩn rất cần thiết trong công việc của mỗi người. Qua lòng trắc ẩn, con người trở thành những người biết học hỏi. Chỉ số IQ sẽ khuyến khích chúng ta tìm tòi, học hỏi và truyền cảm hứng cho nhau thay vì ghen ghét, đố kị với nhau. Lòng trắc ẩn giúp chúng ta biết lắng nghe người khác.Việc lắng nghe người khác là để cùng người đó cải thiện tình hình của họ. Biết lắng nghe đúng cách còn giúp đặt nền tảng cho một hệ thống giao tiếp hiệu quả trong công việc. Vì vậy, lòng trắc ẩn là một yếu tố cần thiết để duy trì các mối quan hệ ở nơi làm việc nói riêng và trong cuộc sống nói chung. Có lòng trắc ẩn con người sẽ biết cách tôn trọng người khác và tôn trọng chính mình. Lòng trắc ẩn còn giúp chúng ta nâng cao khả năng tự đánh giá năng lực và làm việc nhóm một cách hiệu quả. Tôn trọng lẫn nhau để có thể nhận ra sự khác biệt thế hệ, nhận ra điểm mạnh và điểm yếu khác nhau giữa lớp trẻ và lớp người đi trước, qua đó giúp họ khai thác triệt để hơn tiềm năng của mình. Cuối cùng, lòng trắc ẩn sẽ giúp chúng ta có nhiều cách định nghĩa sự thành công. Thành công đôi khi không chỉ là của cá nhân mà còn là của cả một tập thể, ở đó tất cả mọi người đều đáng được tôn vinh, mọi đóng góp của từng cá nhân đều đáng được trân trọng.
[Dẫn chứng về chỉ số LQ] Sự hiện diện của lòng trắc ẩn ở khắp mọi nơi trong cuộc sống của chúng ta. Đó là triệu tấm lòng của người dân Việt Nam hướng về đồng bào miền Bắc trong cơn bão số 3 năm 2024. Chúng ta thấy rất nhiều đoàn cứu trợ đến từ khắp nơi trên cả nước, những tình nguyện viên và đặc biệt không thể bỏ qua những người dân quân, bộ đội,… giúp nhân dân miền Bắc vượt qua cơn bão. Một giáo viên quan tâm đến học sinh của mình và mong muốn học sinh đạt được những thành tích tốt trong học tập hay một người lãnh đạo biết hạ cái “tôi”, biết lắng nghe nhân viên của mình và coi nhân viên như những người đồng hành để công việc ngày càng hiệu quả hơn, đó cũng là lòng trắc ẩn.
[Mở rộng vấn đề nghị luận] Trong thời đại công nghệ kỹ thuật cao như hiện nay, con người đôi khi vô tình lãng quên những giá trị tốt đẹp của con người và bị cuốn theo những điều xấu xa. Lòng người đôi khi trở nên lạnh lẽo và không có trái tim như máy móc. Đó là điều rất nguy hiểm và đáng buồn. Mỗi chúng ta cần tự khơi gợi lòng trắc ẩn bên trong mình và lan tỏa đến người khác. Đồng thời cần lên án mạnh mẽ những cá nhân có lối sống ích kỷ, những hành động ác độc, thất đọc. Bên cạnh đó, chúng ta cùng cần phân biệt lòng trắc ẩn với loại thương cảm “ủy mị và yếu đuối” mà theo tiểu thuyết gia Stefan Zweig là: “…sự thiếu kiên nhẫn của con tim muốn ném đi nhanh hết sức có thể cảm xúc đau buồn khơi dậy khi nhìn sự bất hạnh của kẻ khác; sự thương cảm ấy không phải là lòng trắc ẩn, mà chỉ là khao khát bản năng muốn củng cố tâm hồn trước đau khổ của người khác”.
Nhà triết học Albert Schweitzer nói rằng: “Cuộc sống trở nên khó khăn hơn khi chúng ta sống vì người khác, nhưng nó cũng trở nên đẹp đẽ và hạnh phúc hơn”. Lòng trắc ẩn sẽ giúp cho cuộc sống đẹp đẽ và văn minh hơn. Con người sống trong sự nhân văn và văn minh sẽ phát huy được chỉ số IQ và EQ của bản thân.
