Bước 1: Phân tích đề
– Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần nghị luận (có thể dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp).
VD: Đề bài: Viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến: “Học cách đồng cảm và sẻ chia là cánh cửa dẫn đến thiên đường”.
Trực tiếp: Sự đồng cảm và sẻ chia là một trong những đức tính quý báu được gìn giữ và phát huy của nhân dân ta từ xưa đến nay.
Gián tiếp: Nữ tu giáo người Ấn Độ Maria Têrêsa đã từng nói “Lòng tốt là ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe được, người mù có thể nhìn thấy và người tật nguyền có thể cảm nhận được”. Câu nói ấy đã khẳng định giá trị về sự đồng cảm, sự sẻ chia của con người ta. Mỗi cá thể là một sự khác biệt, vậy khi hoà quyện với nhau sẽ tạo nên cuộc sống đa sắc màu, cuộc sống tốt đẹp. Nói cách khác, “Học cách đồng cảm và sẻ chia là cánh cửa dẫn đến thiên đường”.
– Đánh giá khái quát vấn đề (vấn đề có tác động tích cực hay tiêu cực).
VD: Sự đồng cảm, sẻ chia từ lâu đã được coi như một tinh thần tương thân, tương ái của con người Việt Nam ta.
Bước 2: Phân tích biểu hiện và thực trạng của vấn đề cần nghị luận
– Giải thích vấn đề cần nghị luận (giải thích khái niệm hoặc các từ ngữ liên quan).
VD: “Đồng cảm” là khả năng hiểu hoặc cảm nhận những gì người khác đang trải qua trong khung tham chiếu của họ, nghĩa là khả năng đặt bản thân vào vị trí của người khác. Trong tâm hồn mỗi chúng ta đều ẩn sâu một sự đồng cảm, khi ấy ta dễ dàng đặt mình vào vị trí của người khác để trải nghiệm những gì họ cảm thấy, giúp bản thân mình và người ấy hiểu sâu hơn. “Sẻ chia” là sự cho đi, quan tâm hay giúp đỡ người khác về vật chất và tinh thần bằng tất cả khả năng của mình, giúp họ vượt qua khó khăn hoạn nạn. Khi ta giúp đỡ, quan tâm bằng cả tấm lòng dù chỉ nhỏ bé nhưng cũng sẽ được người khác trân trọng.
– Bàn luận về vấn đề: biểu hiện, tác dụng, ý nghĩa của vấn đề cần nghị luận.
+ Nêu thực trạng của vấn đề cần nghị luận.
VD: Trong cuộc sống, bên cạnh những hào nhoáng sa hoa, những hình ảnh về bữa ăn ngon, bộ quần áo đẹp,… thì còn có những mảnh đời bất hạnh, cơ cực. Hoặc chính bản thân ta, đôi khi phải trải qua đắng cay, ngọt bùi hay những vấp ngã, những thành công, ta không thể biết trước. Mẹ Têrêsa cũng đã từng nói “Nếu bạn không thể làm những điều lớn lao, hãy làm những điều nhỏ bé một cách tuyệt vời”. Câu nói ấy răn dạy chúng ta nên sống biết đồng cảm, biết sẻ chia.+ Đưa ra các dẫn chứng tiêu biểu, ngắn gọn, chính xác.
VD: Bởi vậy, hàng năm, khi miền Trung phải hứng chịu những trận bão lũ dân ta luôn thể hiện sự đoàn kết, tương thân tương ái nhưng đến năm 2024, miền Bắc lần đầu tiên trải qua trận lũ lịch sử sau bão Yagi, đồng miền Trung nói riêng, đồng bào cả nước nói chung, một lòng hướng về miền Bắc thân yêu. Qua những chuyến xe cứu trợ, những tình cảm được bà con gửi ra cho miền Bắc khiến ai trong chúng ta cũng phải xúc động, phải thốt lên rằng “Thật hạnh phúc và tự hào khi được sinh ra, lớn lên và sống trên dải đất hình chữ S, nơi tình người luôn bao la, dạt dào”.
Bước 3: Nguyên nhân dẫn tới các thực trạng, dẫn chứng
VD: Tuy nhiên bên cạnh những trái tim nhân ái, những tấm lòng thơm thảo một lòng muốn giúp đỡ, chia sẻ với đồng bào mình trong cơn khó khăn hoạn nạn thì vẫn còn không ít những kẻ cơ hội, lợi dụng tấm lòng, sự ủng hộ của nhân dân với đồng bào vùng thiên tai, đồng bào nghèo để biển thủ tiền ủng hộ đút túi riêng.
Bước 4: Phân tích những tác động của vấn đề xã hội
+ Đối với xã hội: từ những biểu hiện và thực trạng, nêu lên những ảnh hưởng của vấn đề đối với xã hội.
+ Đối với mỗi người: những tác động xã hội đó dẫn tới ảnh hưởng tới cá nhân hoặc mỗi nhóm người.
Bước 5: Bình luận mở rộng vấn đề
Thời đại ngày nay, với sự phát triển vượt bậc của trí tuệ nhân tạo, các thiết bị điện tử thì con người ngày càng ít giao tiếp trực tiếp với nhau, khiến mối quan hệ giữa người với người xa cách nhau hơn.
Bước 6: Đưa ra bài học đối với bản thân
