Đề bài: Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến sau: “Tương lai của bạn được xây dựng trên rất nhiều yếu tố, nhưng cái quan trọng nhất là chính bạn”.
(Theo sách Sống tự tin, NXB Lao động Xã hội, 2004, tr 64)
Hướng dẫn làm bài
1. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận
Ai cũng mong muốn có một tương lai tươi sáng, hạnh phúc và thành công. Tuy nhiên, con đường đến tương lai ấy không phải là điều ngẫu nhiên mà được hình thành từ chính những gì ta làm hôm nay. Trong cuốn Sống tự tin, một nhận định sâu sắc đã nhấn mạnh: “Tương lai của bạn được xây dựng trên rất nhiều yếu tố, nhưng cái quan trọng nhất là chính bạn.” Câu nói không chỉ gợi mở một cách nhìn đúng đắn về vai trò của bản thân trong việc kiến tạo tương lai, mà còn nhấn mạnh đến trách nhiệm và sự chủ động của mỗi cá nhân trong cuộc sống.
2. Thân bài
a. Giải thích
– Tương lai: là tất cả những gì đang ở phía trước mà con người không đoán định hết được, nó có mối quan hệ chặt chẽ với quá khứ và hiện tại; Tương lai của bạn: chỉ tương lai của một cá nhân, bị chi phối và tác động bởi rất nhiều yếu tố như: gia đình, bạn bè, nhà trường, xã hội (các mối quan hệ, các điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội..); nhưng điều quan trọng nhất là chính bạn: nhằm khẳng định rằng trong nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tương lai, những lựa chọn, quyết định của cá nhân là điều quan trọng dẫn đến thành công hay thất bại.
– Nội dung cơ bản của ý kiến đã nhấn mạnh và khẳng định vai trò quan trọng của mỗi cá nhân trong việc quyết định tương lai của mình.
b. Bàn luận
– Tại sao cá nhân lại có vai trò quyết định đối với tương lai của mình: Bởi lẽ bạn chính là người phải đi trên con đường mình chọn để hướng tới tương lai. Bạn sống, lựa chọn và chịu trách nhiệm cho những lựa chọn của mình. Cá nhân bạn cũng là người hiểu bản thân mình hơn ai hết, bạn biết mình có gì, mình muốn gì, hiểu rõ ước mơ của cuộc đời mình, hiểu được những thế mạnh, những điểm yếu của cá nhân mình. -> Mỗi con người với cá tính riêng cùng nhận thức, tư tưởng, tình cảm, hành động của bản thân sẽ tác động đến cuộc sống, tương lai của mình – có thể là một tương lai tốt đẹp hoặc một tương lai mờ mịt, đầy sóng gió.
– Làm thế nào để để mỗi cá nhân xây dựng được một tương lai tốt đẹp: Có mục đích sống đúng đắn, có lí tưởng, hoài bão, trau dồi tri thức, đạo đức, có niềm tin và sự lạc quan vào cuộc sống, biết hướng đến những điều tốt đẹp; Luôn tự tin, chủ động, không ngừng học tập sáng tạo, say mê trong công việc, biết trân trọng và nắm bắt những cơ hội, những điều kiện thuận lợi trong cuộc sống. Kiên trì, nhẫn nại, có ý chí, nghị lực dám nghĩ, dám làm, sẵn sàng đối mặt và vượt qua những khó khăn, trở ngại, biết cách đứng lên sau mỗi lần thất bại và vấp ngã trong cuộc sống; Có tâm hồn vị tha, nhân ái, đồng cảm, chia sẻ
– Ngược lại nếu mỗi cá nhân sống thiếu lí tưởng, không biết lựa chọn cho mình con đường đúng đắn, quá lệ thuộc vào người khác sẽ khó có được thành công, tự đẩy chính mình đến một tương lai mờ mịt, tăm tối.
(Học sinh chọn dẫn chứng tiêu biểu để minh họa cho các ý trên)
C. Bàn luận, mở rộng:
– Khẳng định đây là ý kiến đúng đắn bởi vì: Ý thức được vai trò của chính mình là yếu tố quan trọng để tạo nên thành công trong tương lai. Có nhiều ngả đường để đi đến tương lai nhưng điều quan trọng nhất là mỗi cá nhân phải tìm ra con đường riêng, đúng đắn phù hợp với khả năng, điều kiện của mình.
– Các yếu tố khác như gia đình, bạn bè, các mối quan hệ, các điều kiện thuận lợi là bệ phóng đưa chúng ta đi tới thành công trong tương lai.
– Trân trọng, ngợi ca những con người có quan niệm sống, lối sống tích cực, có ý chí, nghị lực, biết hướng về tương lai phía trước, biết vượt lên chính mình, đem lại hạnh phúc cho bản thân và hướng đến lợi ích chung; Phê phán những người sống không có mục đích, lí tưởng, không nghĩ đến tương lai, lệ thuộc, ỷ lại vào người khác, thiếu nỗ lực vươn lên, thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội. Sống thiếu tình thương, thờ ơ vô cảm trước đồng loại, làm trái với những chuẩn mực đạo đức của xã hội.
d. Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động:
– Mỗi người phải sống có ý nghĩa, để lại những dấu ấn tốt đẹp về phẩm chất, nhân cách, tâm hồnCần đề ra phương châm sống đúng đắn để vừa nâng cao giá trị bản thân vừa khẳng định mình trong mối quan hệ với cộng đồng, đừng để cuộc sống và tương lai của bạn lụi tàn.
– Câu nói là một gợi ý về phương châm sống có ý nghĩa, động viên và nhắc nhở mỗi người, nhất là đối với tuổi trẻ thời hội nhập cần cố gắng vươn lên để tạo dựng tương lai tốt đẹp cho mình và cho đất nước.
(Học sinh có thể liên hệ với bản thân trong quá trình học tập và rèn luyện)
3. Kết bài
– Khái quát vấn đề cần nghị luận, liên hệ bản thân.
Tương lai là điều không thể đoán trước, nhưng lại hoàn toàn có thể được định hình bởi chính thái độ và hành động của mỗi người trong hiện tại. Ý kiến trong cuốn Sống tự tin là một lời nhắc nhở quý báu về vai trò trung tâm của bản thân trong hành trình đi đến thành công. Khi nhận thức rõ mình là nhân tố quyết định số phận, chúng ta sẽ biết trân trọng từng cơ hội, nỗ lực từng ngày và sống có trách nhiệm hơn. Với riêng em, đây là một kim chỉ nam để học tập, rèn luyện và định hướng cuộc đời mình bằng chính sự chủ động, niềm tin và ý chí không ngừng vươn lên.
