Đề bài: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến: “Lẽ sống của con người trong xã hội hiện nay” qua đoạn thơ sau:
Con ong làm mật yêu cây
Con vịt bơi yêu nước con chim ca yêu trời
Con người muốn sống con ơi
Phải yêu đồng chí yêu người anh em.
Một ngôi sao chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng
Một người đâu phải nhân gian
Sống chăng một đốm lửa tàn mà thôi.
(Trích Tiếng ru – Tố Hữu)
Bài làm
1. Mở bài
Mỗi người khi sinh ra và lớn lên đều phải tự chọn cho mình một cách sống. Có người chỉ sống cho riêng mình, nhưng cũng có người biết sống vì mọi người xung quanh. Đọc thơ Tố Hữu, ta nhận ra một lẽ sống đẹp: con người chỉ thật sự ý nghĩa khi biết yêu thương, sẻ chia và gắn bó với cộng đồng. Chính lẽ sống ấy giúp cuộc đời thêm ấm áp và xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
2. Phân tích ngắn gọn đoạn thơ để rút ra vấn đề
– Nội dung của đoạn thơ: tả thực một loạt sự vật: “con ong, con cá, con chim” trong mối quan hệ, gắn kết với môi trường sống; triết lí: “một thân lúa chín” – chẳng thể làm nên mùa vàng, một người – không thể tạo thành “nhân gian”. Từ đó, liên hệ và đúc kết bài học sống cho con người: sống để yêu thương tất cả; tự nguyện sống hòa nhập, gắn bó cá nhân với cộng đồng.
– Từ đoạn thơ, khái quát chính xác vấn đề xã hội cần nghị luận:
+ Lẽ sống đẹp của con người trong xã hội: sống đoàn kết, sống để yêu thương, dâng hiến; cá nhân tự nguyện gắn bó với cộng đồng mới hình thành môi trường sống rộng lớn, giàu tính nhân văn; sống cho những điều lớn lao của xã hội và đất nước.
+ Đây là vấn đề có ý nghĩa xã hội, thời sự và ý nghĩa nhân sinh sâu sắc, liên quan tới nhận thức, lối sống và hành động của con người. Đặc biệt là thời kinh tế thị trường, khi mà những giá trị tình cảm của con người với con người trong xã hội đang có những thay đổi.
3. Lí giải, phân tích, chứng minh, bình luận
– Phân tích những biểu hiện cụ thể, chỉ rõ nguyên nhân, đánh giá hiệu quả tích cực của hành động và lẽ sống yêu thương giữa người với người trong xã hội. (Thí sinh lấy dẫn chứng từ thực tế đời sống để chứng minh từng biểu hiện).
– Bác bỏ, phê phán, chỉ rõ tác hại của lối sống thờ ơ, dửng dưng, ích kỉ của một số người trong xã hội hiện nay. (Thí sinh lấy dẫn chứng từ thực tế đời sống để chứng minh).
– Phản đề: nêu thực trạng một bộ phận thanh thiếu niên sống ích kỉ, trục lợi.
4. Bài học và nhận thức hành động
– Đoạn thơ là lời giáo dục, là triết lí nhẹ nhàng, sâu sắc và thấm thía về lẽ sống đẹp cho mỗi con người trong cuộc đời mà nhà thơ Tố Hữu muốn gửi đến bạn đọc.
– Con người sống cần phải biết yêu thương và sẵn sàng dâng hiến; mỗi cá nhân cần phải có mối liên hệ gắn kết khăng khít với cộng đồng:
+ Sống biết dung hòa lợi ích bản thân và cộng đồng.
+ Sống có tâm hồn, tình cảm lành mạnh, nhân hậu.
+ Hiếu nghĩa với người thân.
+ Quan tâm, yêu thương, chia sẻ với những người xung quanh.
+ Không chạy theo lối sống lập dị, không phù hợp với truyền thống, thẩm mĩ, văn hóa dân tộc.
5. Kết bài
Lẽ sống của mỗi người không nằm ở việc có bao nhiêu tiền hay địa vị cao đến đâu, mà ở tình yêu thương và những việc tốt mình để lại cho đời. Một người sẽ chẳng thể hạnh phúc nếu chỉ sống ích kỉ cho bản thân, nhưng sẽ trở nên ý nghĩa hơn khi biết quan tâm, giúp đỡ và gắn bó với những người xung quanh. Vì vậy, chúng ta – những học sinh hôm nay – cần học cách sống nhân ái, biết yêu thương và cống hiến để mai sau trở thành những công dân có ích cho gia đình, xã hội và đất nước.
