Đề bài:
“Tại mẹ nên con mới thế”, “Tại bạn ấy cứ đuổi nên con mới ngã”, “Tại trời mưa/tắc đường/hỏng xe… nên em đi học muộn”, “Tôi không thể làm xong báo cáo vì bên A chưa cung cấp đủ dữ liệu…”, “Mất mùa là tại thiên tai…”,… Đó là hàng loạt chiêu đổ lỗi/né tránh của con người dù là trẻ con hay người trưởng thành trước khi nhận trách nhiệm của mình trong đó. Em hãy viết bài văn nghị luận thuyết phục người khác từ bỏ thói quen đổi lỗi/né tránh trách nhiệm.
Dàn ý NLXH trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề: Thuyết phục người khác từ bỏ thói quen đổi lỗi/né tránh trách nhiệm.
I. Mở bài
Trong cuộc sống, không ai có thể tránh khỏi những sai lầm, nhưng thay vì dũng cảm nhận trách nhiệm và sửa chữa, nhiều người lại có thói quen đổ lỗi, né tránh trách nhiệm. Đây là một vấn đề đáng lo ngại vì nó không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn gây hậu quả nghiêm trọng cho gia đình, tập thể và xã hội. Chỉ khi con người biết chịu trách nhiệm về hành động của mình, họ mới có thể trưởng thành, hoàn thiện bản thân và đóng góp tích cực cho cộng đồng.
II. Thân bài
1. Thói quen đổ lỗi/né tránh trách nhiệm là gì?
- Khái niệm: Đổ lỗi hay né tránh trách nhiệm là hành vi con người cố tình chối bỏ lỗi lầm của mình, viện lý do khách quan hoặc đổ tội cho người khác thay vì đối diện với sai lầm và khắc phục hậu quả.
2. Biểu hiện của thói quen đổ lỗi/né tránh trách nhiệm
- Một nhân viên mắc lỗi nhưng lại đổ lỗi cho đồng nghiệp, cấp trên hoặc hoàn cảnh khách quan.
- Học sinh không chịu học tập nghiêm túc, khi kết quả kém lại đổ lỗi cho giáo viên, chương trình học quá khó.
- Một số quan chức tham nhũng, yếu kém nhưng khi xảy ra vấn đề lại không nhận trách nhiệm, mà tìm cách đổ lỗi cho cấp dưới hoặc hoàn cảnh.
3. Nguyên nhân của thói quen đổ lỗi/né tránh trách nhiệm
- Không muốn chịu trách nhiệm vì sợ phải làm thêm, phải đền bù hoặc sửa chữa lỗi lầm.
- Không dám đối diện với hậu quả do mình gây ra.
- Chỉ quan tâm đến lợi ích của bản thân, không muốn chịu trách nhiệm dù biết mình sai.
- Một số người vì lợi ích cá nhân mà sẵn sàng đổ lỗi cho người khác để bảo vệ vị trí hoặc tài sản của mình.
4. Hậu quả của thói quen đổ lỗi/né tránh trách nhiệm
- Khi ai cũng đổ lỗi cho người khác, sẽ không có sự hợp tác và tin tưởng lẫn nhau.
- Thay vì tập trung vào giải quyết vấn đề, mọi người chỉ lo tranh cãi xem ai là người chịu trách nhiệm.
- Nếu không nhận ra lỗi sai của mình, con người sẽ không thể rút kinh nghiệm và phát triển bản thân.
- Một xã hội mà ai cũng né tránh trách nhiệm sẽ thiếu đi những con người có trách nhiệm, dũng cảm đối mặt với khó khăn.
5. Giải pháp khắc phục thói quen đổ lỗi/né tránh trách nhiệm
- Mỗi cá nhân cần tự ý thức rằng việc nhận lỗi và sửa chữa là điều cần thiết để phát triển.
- Cha mẹ, thầy cô cần dạy trẻ em biết nhận lỗi, sửa sai ngay từ nhỏ.
- Khen thưởng những người dũng cảm nhận lỗi, xử lý nghiêm minh những kẻ thoái thác trách nhiệm.
- Xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa xã hội đề cao tinh thần trách nhiệm.
- Không ai hoàn hảo, nhưng cần tạo cơ hội cho những người dám đối diện và thay đổi.
- Xã hội cần mạnh dạn chỉ trích và có hình thức xử phạt những hành vi đùn đẩy trách nhiệm để làm gương cho người khác.
III. Kết bài
Thói quen đổ lỗi và né tránh trách nhiệm là một thói quen xấu gây nhiều hậu quả tiêu cực cho cá nhân và xã hội. Chỉ khi mỗi người dám nhận lỗi, sửa sai thì mới có thể hoàn thiện bản thân và góp phần xây dựng một xã hội phát triển. Hãy luôn có tinh thần trách nhiệm với bản thân, công việc và cộng đồng. Biết nhận lỗi và sửa lỗi không khiến bạn yếu đuối mà ngược lại, giúp bạn trở nên trưởng thành, bản lĩnh hơn trong cuộc sống.
Bài văn mẫu NLXH trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề: Thuyết phục người khác từ bỏ thói quen đổi lỗi/né tránh trách nhiệm.
Mẫu 1
Trong cuộc sống, không ai có thể tránh khỏi những sai lầm, nhưng thay vì dũng cảm nhận trách nhiệm và sửa chữa, nhiều người lại chọn cách đổ lỗi, né tránh hậu quả. Đây không chỉ là hành vi đáng trách mà còn là một thói quen nguy hiểm, làm suy yếu sự phát triển của cá nhân và xã hội. Chỉ khi con người biết chịu trách nhiệm về hành động của mình, họ mới có thể trưởng thành và góp phần xây dựng một cộng đồng văn minh, bền vững. Đổ lỗi hay né tránh trách nhiệm là hành vi chối bỏ lỗi lầm của bản thân, đẩy trách nhiệm sang người khác hoặc hoàn cảnh khách quan để tránh bị phê phán, trừng phạt. Trong cuộc sống, không khó để bắt gặp những biểu hiện của thói quen này: một học sinh điểm kém không nhận lỗi vì lười học mà lại trách thầy cô dạy khó hiểu, một nhân viên làm việc thiếu trách nhiệm nhưng lại đổ lỗi cho đồng nghiệp, một số quan chức yếu kém nhưng khi có sai phạm thì tìm cách đổ thừa cho cấp dưới. Tất cả những hành vi ấy đều xuất phát từ sự ích kỷ, thiếu bản lĩnh và làm giảm đi giá trị cá nhân. Nguyên nhân của thói quen đổ lỗi có thể đến từ tâm lý sợ hãi, không muốn đối diện với hậu quả hoặc lo sợ bị mất quyền lợi. Một số người lại xem việc trốn tránh trách nhiệm như một cách để bảo vệ danh dự, vị trí của mình. Nhưng hậu quả của việc này vô cùng nghiêm trọng: nó làm suy giảm niềm tin giữa con người với nhau, khiến tập thể mất đi sự đoàn kết, và quan trọng nhất, chính bản thân người đổ lỗi sẽ không bao giờ có cơ hội phát triển. Để khắc phục thói quen xấu này, mỗi người cần rèn luyện tinh thần trách nhiệm ngay từ những việc nhỏ nhất. Cha mẹ, thầy cô cần giáo dục trẻ em về sự trung thực và lòng dũng cảm nhận lỗi. Các tổ chức, doanh nghiệp cần đề cao văn hóa trách nhiệm, khen thưởng những người biết nhận sai và sửa sai, đồng thời xử lý nghiêm những trường hợp đùn đẩy trách nhiệm. Cuộc sống không có ai hoàn hảo, nhưng điều làm nên một con người trưởng thành chính là thái độ đối diện với sai lầm. Biết nhận lỗi và sửa lỗi không chỉ giúp ta tiến bộ mà còn góp phần tạo nên một xã hội vững mạnh, nơi con người sống có trách nhiệm và tôn trọng lẫn nhau.
Mẫu 2
Không ai trong cuộc đời này là không phạm sai lầm, nhưng cách mỗi người đối diện với lỗi lầm của mình lại là một thước đo giá trị nhân cách. Có người dũng cảm thừa nhận sai sót để sửa đổi, nhưng cũng có kẻ hèn nhát, tìm đủ mọi cách đổ lỗi cho người khác hoặc hoàn cảnh. Đổ lỗi không khiến con người trở nên mạnh mẽ hơn, ngược lại, nó chỉ là lời biện hộ cho sự yếu đuối và thiếu bản lĩnh. Đổ lỗi hay né tránh trách nhiệm là hành vi thoái thác trách nhiệm, không dám nhìn thẳng vào sai lầm của bản thân. Người có thói quen này luôn tìm cách vin vào những lý do khách quan để biện minh cho sự kém cỏi của mình. Một học sinh lười biếng khi bị điểm kém sẽ đổ lỗi cho giáo viên, một nhân viên làm việc thiếu hiệu quả lại đổ lỗi cho môi trường làm việc, một số lãnh đạo khi sai phạm thì tìm cách đổ trách nhiệm cho cấp dưới. Những hành vi này không chỉ làm suy giảm uy tín cá nhân mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tập thể và xã hội. Nguyên nhân của thói quen đổ lỗi xuất phát từ tâm lý sợ hãi, thiếu tự tin, không dám đối diện với sai lầm của bản thân. Ngoài ra, một số người vì lợi ích cá nhân mà sẵn sàng đổ lỗi cho người khác để bảo vệ vị trí của mình. Nhưng hậu quả của hành vi này rất nghiêm trọng: nó khiến con người trì trệ, không thể phát triển, làm tổn hại đến tinh thần đoàn kết trong tập thể và tạo ra một xã hội đầy rẫy sự ngụy biện, thiếu trách nhiệm. Cách duy nhất để khắc phục thói quen đổ lỗi chính là thay đổi từ nhận thức đến hành động. Mỗi cá nhân cần hiểu rằng việc nhận lỗi không phải là sự yếu kém mà là dấu hiệu của lòng dũng cảm và sự trưởng thành. Giáo dục gia đình và nhà trường phải rèn luyện cho trẻ em thói quen chịu trách nhiệm ngay từ nhỏ. Đồng thời, xã hội cũng cần đề cao những tấm gương biết nhận sai, sửa sai và có biện pháp xử lý nghiêm khắc với những hành vi trốn tránh trách nhiệm. Không ai sinh ra đã hoàn hảo, nhưng chỉ khi biết dám nhận sai và sửa đổi, con người mới có thể trưởng thành. Một xã hội văn minh không cần những kẻ giỏi đổ lỗi, mà cần những con người dũng cảm đứng lên từ sai lầm để tiến về phía trước.
Mẫu 3
Sai lầm là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống, nhưng quan trọng hơn cả là thái độ của chúng ta đối diện với nó. Có người chọn cách dũng cảm nhận lỗi và sửa sai, nhưng cũng có người chỉ biết tìm cách đổ lỗi cho hoàn cảnh, người khác để trốn tránh trách nhiệm. Hành vi này không chỉ thể hiện sự yếu kém của một cá nhân mà còn gây ra những tác động tiêu cực đến gia đình, tập thể và xã hội. Thói quen đổ lỗi hay né tránh trách nhiệm là hành vi phổ biến trong cuộc sống hiện nay. Khi gặp thất bại, thay vì tìm nguyên nhân từ bản thân, nhiều người lại đổ lỗi cho người khác hoặc những yếu tố khách quan. Một học sinh lười học nhưng lại trách chương trình quá khó, một nhân viên thiếu năng lực nhưng lại cho rằng cấp trên không tạo điều kiện phát triển, một số nhà lãnh đạo khi phạm sai lầm lại viện cớ do hoàn cảnh khách quan. Những hành vi này không chỉ thể hiện sự hèn nhát mà còn làm giảm đi giá trị của mỗi cá nhân. Nguyên nhân của thói quen đổ lỗi xuất phát từ sự sợ hãi, thiếu bản lĩnh đối diện với sai lầm của bản thân. Ngoài ra, tâm lý ích kỷ, chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân cũng khiến con người sẵn sàng đổ lỗi để bảo vệ danh dự, quyền lợi của mình. Tuy nhiên, hậu quả của thói quen này là vô cùng nghiêm trọng: nó khiến con người trở nên trì trệ, mất đi cơ hội học hỏi và trưởng thành, đồng thời tạo ra một môi trường đầy sự nghi kỵ, thiếu trách nhiệm. Cách duy nhất để thay đổi là bắt đầu từ chính bản thân mỗi người. Hãy học cách đối diện với lỗi lầm, dám nhận sai và sửa sai. Cha mẹ, nhà trường cần dạy trẻ em lòng trung thực, biết chịu trách nhiệm từ nhỏ. Các tổ chức, doanh nghiệp cũng cần đề cao tinh thần trách nhiệm, xây dựng một môi trường khuyến khích sự trung thực, sẵn sàng sửa sai. Nhận lỗi không làm con người nhỏ bé đi, mà ngược lại, đó là bước đầu của sự trưởng thành và thành công. Chỉ khi dám nhận trách nhiệm, chúng ta mới có thể hoàn thiện bản thân và góp phần xây dựng một xã hội vững mạnh, nơi con người sống có trách nhiệm và luôn hướng tới điều tốt đẹp hơn.
